Media społecznościowe pomagają zrozumieć świat, czy bardziej zaciemniają medialny obraz?

To wspaniałe narzędzie, jeśli jest właściwie użyte, a z tym bywa różnie. Niebezpieczne jest to, że wszyscy stali się nadawcami komunikatu, a nie ma kogoś, kto to kanalizuje, werbalizuje, oprócz algorytmów wyłapujących słowa. Samo narzędzie uwielbiam, szczególnie Twitter, ta tkwiąca we mnie dziennikarka dostała w ten sposób fajne narzędzie komunikowania swojego zdania, dyskusji. Uważam, że przeszłam dobrą szkołę dziennikarstwa, studiowałam, trafiłam na fajnych ludzi, którzy mi ten zawód wytłumaczyli i czuję się odpowiedzialna za słowo które pisze, także w mediach społecznościowych. Jednak te same media społecznościowe dały tubę wielu ludziom, którzy nie mają tej odpowiedzialności i powstaje chaos. Jesteśmy otępieni przez komunikaty sprasowane, które dostajemy z mediów tradycyjnych, a media społecznościowe paradoksalnie tylko pogłębiają naszą niewiedzę. Musimy być mądrzy, nie powinniśmy czytać słów ludzi, którzy piszą głupoty, ale od razu mówię – nie mam remedium, jak uzdrowić sytuację. Obawiam się, że jak nie postawimy na edukację, zaczynając, od dzieci, będzie źle. Muszą z Internetu korzystać mądrze, muszą myśleć samodzielnie, czytać papier, gazety i książki, choćby dlatego, że słowo drukowane „przechodzi przez więcej głów” nim się ukaże.

A propos książek, w działalności swojej firmy, w sektorze PR, masz okazję współpracować z Grupą Wydawniczą Sonia Draga.

Miałam to szczęście, że po powrocie do Katowic poznałam Sonię Dragę, która dała mi szansę pracy przy wielu dużych projektach. Sonia kupiła wydawnictwo książek dla dzieci Debit, tworzy imprinty Młody Book i Post Factum, dzięki czemu czytelnik jest zagospodarowany od malucha po dorosłość. Nie wiem, czy jest coś piękniejszego niż to, że kochając literaturę dostajesz przed wszystkimi ważną książkę, która musisz przeczytać, bo będzie duża promocja. Tak miałam np. w przypadku „Co się stało” Hillary Clinton. Ale moja firma działa już ponad 7 lat i mam wrażenie, że obroniłam się jako pijarowiec. Z wielu akcji jestem wręcz dumna, jak z biegu „Zdążyć przed rakiem” propagującego profilaktykę w badaniu piersi, czy biegu dla Oliwiera Pelona, gdzie zbieraliśmy środki na protezy dla tego wspaniałego chłopca, który urodził się w Zawierciu bez rączki i nóg. Do tego to wspaniałe, że w mojej pracy mogę pokazać różne ciekawe rzeczy, które dzieją się na Śląsku. Byłam również trenerką Śląskiej Akademii Liderek, to była super okazja poznawania kobiet które chcą coś robić na Śląsku. Jesienią wracamy do tego projektu w Siemianowicach Śląskich i już nie mogę się doczekać.

Mam wrażenie, że to ważny dla ciebie temat. Bardzo zaangażowałaś się w promocję książki „Opowieści na dobranoc dla młodych buntowniczek”, opisującej sylwetki stu kobiet odgrywających ważną rolę w dziejach świata.

Tę książkę sprowadziła do Polski Asia Walczak, dyrektor wydawnicza Debitu. Wszystkie w zespole jesteśmy mamami, także Agata Picheta, to dość duży zespół, ta książka była dla nas na tyle ważna, że angażowałyśmy się w jej promocję bardziej, niż ktoś od nas oczekiwał. Dostałyśmy jako mamy materiał do rozmowy z dzieckiem, ile kobiety robiły i robią na świecie, świetną okazją do tego jest zresztą tegoroczny jubileusz 100-lecia praw wyborczych kobiet. Realnie w życiu często nie mamy wyboru, wtłoczone przez wychowanie w schemat, że rodzina i dom są najważniejsze. Dla mnie oczywiście rodzina i dzieci są najważniejsze, ale feminizm rozumiem jako równe prawa wyboru, a z tym bywa różnie. Tłumaczę to swoim córkom, a ta książka w tym pomaga, by to, co wybiorą było ich wyborem, a nie narzuconym przez społeczeństwo.

Wracając do wątku public relations i reklamy, ciężko było zamienić dziennikarstwo na PR?

U mnie to był proces. Nigdy nie chciałam działać w PR i reklamie rozumianych jako sprzedawanie, akwizytorstwo. Na szczęście PR poszedł bardziej w stronę komunikacji i budowania relacji z mediami, niż sprzedaży. W moim przypadku pomiędzy dziennikarstwem, a PR był okres przejściowy w postaci prowadzenie szkoleń, szkoły trenerów, miałam czas, by zastanowić się nad tym, że jeśli już PR, to jaki? Moim zdaniem dobry PR-owiec powinien być wcześniej dziennikarzem. To pomaga w budowaniu relacji z mediami, ale też w rozumieniu istoty przekazu. Oczywiście ten rynek jest popsuty i są osoby traktujące go bardzo po macoszemu, ale ja mówię za siebie.

Jako PR-owiec jak postrzegasz kierunek rozwoju, w którym podąża się Śląsk, także w kontekście powstania Metropolii?

Gdy wróciłam na stałe z Warszawy byłam absolutnie zachwycona tym, jak region zmienia się na lepsze. Mój tata jako rodowity Ślązak od zawsze zarażał mnie tym miejscem, zieloną przestrzenią. Śląsk wciąż zmienia się, cieszy mnie powstanie Metropolii, cieszę się, że ten region staje się to czymś realnym, a nie tylko historią polityczną. Kluczowe wydaje się jednak promowanie publicznego transportu, by nie zakorkować całkiem naszych miast, które przecież nie są z gumy, dbanie o mądrą politykę ekologiczną, tak, aby nie wycinać na każdym kroku drzew, jednocześnie narzekając na wielkie problemy ze smogiem.

Coś czuję, że chcesz uczestniczyć w tych zmianach. Kalendarzem?

Nie. W tym temacie powiedziałam pas. Jeśli chodzi o realne zmiany postanowiłam działać na poziomie samorządu. Wystartowałam w wyborach do Rady Jednostki Pomocniczej w Ligocie – Panewnikach. Dostałam się i – co dla mnie ważne – zostałam jednogłośnie Przewodniczącą Zarządu. Wygląda na to, że otwieram nowy rozdział w swojej książce.

Pasja, prestiż, potencjał?

Na razie potencjał, pasja zawsze.

Jak wygląda rozwój Konsulatu Szwecji w Katowicach, pojawiają się nowe inicjatywy, możliwości współpracy gospodarczej?

Udało mi się uruchomić cykliczne spotkania z przedsiębiorcami, tzw. „śniadania z konsulem”. Odbywają się co dwa tygodnie lub raz w miesiącu. Omawiamy wtedy możliwości wejścia polskich firm na szwedzki rynek, przygotowujemy katalog dla izb handlowych w Szwecji, na szwedzkie targi gospodarcze. To trudny rynek dla polskich firm, Szwedzi bazują na sprawdzonych kontaktach, dla nich mniej ważne jest, że ktoś wchodzi na rynek z czymś nowym i tańszym – pilnują jakości, marki, wolą mieć sprawdzonego partnera przez lata, być spokojnym, że można budować z nim nowe biznesy. To czasem zraża firmy, które otwierają swoje przedstawicielstwa w Szwecji, nie potrafią nawiązać tam kontaktów. Szwecja to rzeczywiście hermetyczny kraj, ale oparty o dobre schematy, przez to Szwedzi to zamożne społeczeństwo, które aż 4% dochodu narodowego przeznacza na badania naukowe, podczas gdy w Polsce to 1,5%. Szwedzi w rozmowach podkreślają rangę ochrony środowiska, to swego rodzaju mantra, wszystkie ich przedsięwzięcia muszą być przyjazne środowisku, otwarte na drugiego człowieka. Każde działanie ma nie tylko nie zaszkodzić środowisku, ale też ma pomóc, bo to również wpływa pozytywnie na ich biznesy. W Szwecji jest około 60 spalarni śmieci, wytwarzają one ciepło i energię elektryczną tańszą o 40% niż w Polsce. Mają nadmiar energii, którą chcą sprzedawać również Polsce. My wciąż wytwarzamy energię produkowaną z węgla, co prowadzi do smogu i zanieczyszczeń. Szwedzi już wiele lat temu, gdy mieli kryzys z gazem rosyjskim, wymyślili jak przestawić gospodarkę by z niego nie korzystać, postawili na elektrociepłownie i elektrownie atomowe, obecnie mają taki nadmiar energii, że chcą dwie elektrownie atomowe zamknąć.

Nie uważa Pan, że choć w Polsce podejście do ochrony środowiska z biegiem lat się cywilizuje, to jednak w oczach szwedzkich przedsiębiorców Polska wciąż ma w tym sektorze bardzo wiele wad i braków?

Jest dokładnie tak jak pan mówi, za mało przykładamy wagi do ochrony środowiska, nie zdajemy sobie sprawy jak negatywnie wpływa to co robimy środowisku także na nas samych. Ostatnio miałem okazję wysłuchać wykładu profesora Andrzeja Lekstona na temat smogu, jego wpływu na długość życia i rozwój chorób, jak niezdrowe są związki chemiczne które nas trują. Czekanie że przyjdzie wiatr i rozwieje te trucizny jest absurdalne, mamy prawo oczekiwać na konkretne działania polityków, marszałków województw, aby ten problem realnie rozwiązać. Rezygnowanie z pieców na węgiel, spalania śmieci w domu itd. moim zdaniem nie nastąpi jeśli nie zostanie unormowane kontrolami i wysokimi karami. Straż Miejska powinna bardzo szybko reagować, być wyposażona w drony, powinny być też aktywne straże dzielnicowe, ważna jest też oczywiście edukacja społeczna.

Wracając do Konsulatu, są też pomysły na współpracę ze Szwecją na niwie np. kultury?

Promujemy liceum w Mysłowicach, w którym uczy się młodzież języka szwedzkiego. Poza tym zaprosiłem pana ambasadora Szwecji na grudniowe święto świętej Łucji, dla Szwedów największe święto. Sądzę, że ta wizyta to może być moment zwrotny dla kontaktów i współpracy, także w zakresie edukacji i kultury.

W porównaniu np. z Krakowem wciąż nie mamy w regionie śląskim zbyt rozwiniętej sieci konsulatów, przedstawicielstw innych państw. Jest szansa na progres w tej dziedzinie?

Mam jasny pogląd, że powinniśmy jako region o to zabiegać, konsulaty to okna na świat skierowane na inne kraje.
I zwłaszcza teraz trzeba o rozwoju tej sfery myśleć, gdy powstała śląska metropolia i w oczach inwestorów, innych państw itd. stajemy się jednym dużym miastem 2 milionów mieszkańców, atrakcyjnym kąskiem dla biznesu, miejscem rozwoju wielu zakładów pracy, stref ekonomicznych. To zainteresowanie wzrasta, niedawno dostałem propozycję bycia konsulem honorowym pewnego kraju. Jako, że jestem już konsulem Szwecji przedstawiłem ten temat koledze, prowadzi teraz rozmowy, więc nie wykluczam, że powstanie w Katowicach kolejny konsulat europejskiego kraju, być może podobnie jak konsulat szwedzki będzie się mieścił w Wyższej Szkole Technicznej. Ciężko jest jednak tworzyć placówki dyplomatyczne poza Warszawą, bo często czynnikiem decydującym jest to, czy region się wyludnia, czy może mieszkańcy napływają. W Warszawie mieszkańców przybywa, w regionie śląskim ubywa. Musimy zadbać o to, by ludzie chcieli na Śląsku mieszkać, i nie mówię tu tylko o tym, by seniorzy wracali tutaj w rodzinne strony na czas emerytury itd., bo inny problem to starzenie się społeczeństwa. Musimy postawić też na młodych ludzi, stąd jako uczelnia staramy się wykorzystać kontakty i przyciągnąć studentów z Ukrainy czy Białorusi. To są często młodzi ludzie z polskich rodzin, które ze względów historycznych osiedliły się w innych krajach. Warto mieć dla nich też ofertę stypendiów czy miejsc pracy, podać im pomocną dłoń, skoro Polska staje się coraz bardziej zamożnym krajem.

Kolejna ważna Pana inicjatywa, Telewizja TVS, świętuje właśnie 10 lat istnienia. Kierunek w którym TVS się rozwija jest właśnie taki, jak zakładał Pan 10 lat temu?

Wtedy miałem pomysł mocnej telewizji regionalnej. 4,8 milionów mieszkańców regionu, tyle ile w średnich krajach w których jest przecież miejsce dla kilku telewizji. Z czasem jednak okazało się, że prywatna telewizja nie utrzymuje się z reklam regionalnych tylko z reklam ogólnopolskich, co zdecydowało o pewnych zmianach. To co mnie cieszy to fakt, że nasze programy, serwisy informacyjne, portal tvs.pl, cieszą się wielką popularnością także np. w Niemczech. Z nowych inicjatyw, widząc jak wiele mamy ludzi utalentowanych wokalnie, co widać choćby po programach typu „Voice of Poland”, karierze Dawida Podsiadło itd., uznałem, że warto takie osoby promować. Jako TVS wydajemy więc płyty, mamy własne studio nagrań. Ważna jest też dla mnie Fundacja TVS, widzowie pomagają osobom skrzywdzonym przez los, głównie dzieciom, fundują stypendia dla uzdolnionych. Rzecz jasna Fundacja jest organizacją non profit, 100% środków jest przeznaczanych na pomoc dla osób, które tej pomocy potrzebują.

Jak wygląda proporcja liczby pracowników do ilości mieszkań i zasobów Spółdzielni?

To nie jest właściwa miara, bo Spółdzielnia jest przedsiębiorstwem wykonującym usługi zarządzania nieruchomościami, ale też korporacją członkowską, a część działań wynika wprost z przepisów ustalających w jaki sposób należy to czy tamto realizować. Można te powinności wykonywać w różnoraki sposób, albo poprzez zatrudnienie na etatach swoich pracowników, a można potencjałem zewnętrznym na podstawie zleceń i umów z przedsiębiorstwami – bez własnych służb. Z reguły ten drugi system jest droższy, bo usługodawca ma prawo do doliczenia swojej marży i zysku. Mamy zasoby odpowiadające rozmiarami i liczbą mieszkańców sporej wielkości miastu. Spółdzielnia jednak to dualny organizm – jest przedsiębiorstwem w systemie gospodarczym kraju, a równocześnie (przynajmniej z założenia) przedsiębiorstwem społecznym, którego majątek jest prywatną częścią jej członków – z tych względów zarządzamy poprzez struktury samorządowe – według demokratycznych zasad zapisanych w statucie i w interesie i na rzecz ogółu członków korporacji. Organy władzy spółdzielni pochodzą zatem z wyboru członków, a w Walnym Zgromadzeniu uczestniczyć może każdy członek na identycznych, równych prawach. Jako przedsiębiorstwo spółdzielcze oczywiście Spółdzielnia nasza zatrudnia zatrudnia pracowników, których liczbę limitują zadania i system organizacji, umożliwiający ich realizację. W naszej Spółdzielni w znacznym zakresie i na newralgicznych odcinkach korzystamy z własnych pracowników, ale już w robotach bardzo specjalistycznych, dużych remontach, przy budowie nowych domów czy obiektów infrastruktury posiłkujemy się angażowaniem funkcjonujących na rynku przedsiębiorstw branżowych. Toteż np. ja – jestem np. dyrektorem spółdzielni – jako przedsiębiorstwa (zwłaszcza wobec pracowników i innych firm zewnętrznych), z drugiej – pełnię funkcję prezesa Zarządu Spółdzielni i wspólnie z pozostałymi członkami Zarządu (jest nas w sumie – troje) odpowiadamy za wykonywanie zadań zastrzeżonych w ustawie i statucie do kompetencji tego organu, czyli Zarządu. Organami władzy nad Zarządem jest Rada Nadzorcza i Walne Zgromadzenie, jako organy stanowiące i kontrolno-decyzyjne w zakresie kluczowych spraw (wymienianych w Prawie spółdzielczym i w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych). W osiedlach – udział mieszkańców w podejmowaniu decyzji ich dotyczących zapewniają Rady Osiedli. Prawda jest taka, że w europejskich kategoriach co do wielkości jesteśmy spółdzielnią średnią, ale tutaj – w Polsce – po „rozczłonkowaniu” na przestrzeni minionego ćwierćwiecza wielu spółdzielni mieszkaniowych na mniejsze „organizmy” jesteśmy postrzegani jako „moloch”. Mieszkań aktualnie posiadamy blisko 20 tysięcy, do tego lokale użytkowe, garaże, pawilony handlowe. Tym wszystkim zarządza 17 wydzielonych gospodarczo i ekonomicznie administracji osiedlowych pod nadzorem wybieranych co 4 lata przez mieszkańców spośród obecnych na Zebraniach Osiedlowych członków – 18 Rad Osiedlowych. Posiadamy własne służby wyspecjalizowane w niektórych działalnościach – jako zakłady celowe, a więc Zakład Ciepłowniczy (z sekcją zieleni), Zakład Usług Parkingowych, Serwis Techniczny zapewniający w wolnym od pracy czasie – pogotowie techniczne na wypadek awarii, itp. Łącznie dla obsługi ok. 30 tysięcznego „miasta w mieście” zatrudniamy niespełna 370 pracowników (łącznie – pracowników biurowych, obsługi technicznej, konserwatorów, ciepłowników, itd.). Praca w Spółdzielni to nie tylko 8 godzin kodeksowych dziennie. To nie jest tylko zwykła praca zarobkowa, ale i misja, autentyczna praca społeczna, którą trzeba lubić i starać się wykonywać z poszanowaniem różnorodności oczekiwań mieszkańców, na rzecz których pracujemy. I pracownicy o tym wiedzą. Muszę też podkreślić, że lubię moją pracę, która dała mi możliwość poznania na przestrzeni lat wielu mądrych, znanych i mniej znanych powszechnie na naszym trenie i nie tylko u nas – ludzi. W tym zasadza się też i moje szczęście, bowiem pełniąc nieprzerwanie od 1990 roku funkcję Prezesa Zarządu zawsze współdziałali ze mną ludzie mądrzy, rzetelni i bezinteresowni – były to setki autentycznych działaczy społecznych wchodzących w skład kolejnych Rad Nadzorczych, Rad Osiedli czy uczestnicy Zebrań Osiedlowych oraz mieszkańcy spotykani w różnych dotyczących ich życia okolicznościach. W znakomitej większości byli to ludzie, którym na sercu leżało dobro Spółdzielni i słuszny interes zrzeszonej w niej członków. Dorobek naszej Spółdzielni i dobry wizerunek w mieście to nasza wspólna zasługa – działaczy, szeregowych członków i kadry pracowniczej. Naprawdę w organach naszej Spółdzielni, mimo oczywistej zmienności składów, działało i działa wiele znakomitych osób, poświęcających swój prywatny czas dla ogólnego dobra. Brzmi to jak hasło reklamowe, ale ich dziełem jest wiele cennych inicjatyw gospodarczych, kulturalnych, społecznych – dzięki którym udało się zrealizować wiele dobrych dla spółdzielców i dla miasta projektów. Warto podkreślić, że w naszej Spółdzielni Rady Osiedlowe są nie tylko społecznym organem opiniodawczym, lecz są wyposażone w szereg uprawnień stanowiących, np. decydują o wysokości stawek eksploatacyjnych w danym osiedlu, kontrolują i oceniają czy ponoszone koszty są zasadne, czy i jak można je obniżyć, współdecydują o kolejności i zakresie remontów, uczestniczą w wyborach wykonawców i odbiorach robót, itd. Jestem dumna z tej specyfiki naszej Spółdzielni, a wypracowany model oddolnego zarządzania i kontroli nadzorczej nad wyodrębnionymi ekonomicznie osiedlami, poprzez reprezentantów mieszkańców, w sposób istotny przyczynia się do poprawy warunków zamieszkiwania w naszych osiedlach. 

W Spółdzielni są osoby odpowiedzialne za obserwowanie światowych trendów w mieszkalnictwie, pasjonaci tej tematyki?

Oczywiście, obserwacje, ale też współpraca międzynarodowa są dla nas bardzo ważne (choćby z krajami ościennymi: Niemcami, Czechami czy do niedawna z Holandią). Mamy kontakty robocze również z wieloma krajowymi spółdziel-niami, ich zarządami i radami nadzorczymi – umożliwiającymi wymianę doświadczeń, adoptowanie tego co sprawdzono jako dobre, uniknięcie „wpadek”, które ktoś „zaliczył”, itp. Staramy się śledzić trendy w mieszkalnictwie światowym, czerpać natchnienia i inspiracje i umiejętnie transponować je na nasze „podwórko”. Staramy się uczestniczyć w specjalistycznych targach budownictwa, kongresach gospodarczych, być kreatywnymi gospodarczo – z myślą o rozwoju Spółdzielni. W swoim czasie tworzyliśmy własną katowicką telewizję kablową (którą później odsprzedaliśmy ze sporym dla KSM zyskiem przeznaczając dochód na potrzeby remontowe zasobów). Naprawdę staramy się dynamicznie i nowocześnie odpowiadać na problemy i wyzwania współczesności, poszukiwać niekonwencjonalnych sposobów na zwiększenie puli dostępnych środków finansowych – ciągle za małych w stosunku do rosnących potrzeb i oczekiwań społecznych i prawnych, bowiem większość posiadanych zasobów mieszkaniowych pochodzi z lat 70-tych, 80-tych ubiegłego wieku.

Jak wyglądała Pani droga życiowa od dzieciństwa do odnalezienie zawodowego spełnienia właśnie w Spółdzielni?

Wcześnie zostałam bez matki – gdyż moja mama zmarła gdy miałam niewiele ponad 7 lat. Była nas trójka – ja najstarsza. Ojcu było trudno, toteż ostatecznie wraz z obu braćmi znalazłam się na kilka lat w domu dziecka w Chorzowie. To było takie pierwsze doświadczenie uspołecznienia, bycia w większym gronie, w większej społeczności. W szkole jak pamiętam byłam zarazem „ścisłowcem” i humanistką, pisałem nawet wiersze, a jednocześnie na maturze wybrałam do egzaminu fizykę. Po szkole średniej rozpoczęłam też studia matematyczne (na Uniwersytecie Śląskim), ale wkrótce okazało się, że studia dzienne, z uwagi na obciążenia finansowe i sytuację rodzinną są nie dla mnie – musiałam podjąć pracę zarobkową. Rozpoczęłam pracę jako stażysta w Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Tychach. Pracowała tam również żona ówczesnego prezesa Katowickiej Spółdzielni Mieszkaniowej, mojego późniejszego „szefa” i wzorca – Pana Władysława Kamińskiego, którego znałam z lat szkolnych, ponieważ do liceum uczęszczałam z ich córką Bożeną. Mój życiorys i sytuacja rodzinna była im znana (P. Władysław Kamiński był w szkole Przewodniczącym Komitetu Rodzicielskiego). Zaproponowali mi lepiej płatną pracę w Katowickiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Przyznam szczerze, że na początku nie miałam zielonego pojęcia czym jest spółdzielczość i jaka to będzie praca, jednak, gdy już tu pracowałam, zaczęłam się interesować historią spółdzielczości i zasadami jakimi się kieruje. W miarę poznawania zasad spółdzielczych byłam coraz bardziej ciekawa, czym się kierowali i kierują ludzie, decydując się na taką formę realizacji swych celów, współdziałanie i pracę społeczną bez zysku. Interesowali mnie ludzie – jako tacy, zebrania z mieszkańcami, praca społeczno-kulturalna (w „kółkach pracy kobiet” – bo tak się to wtedy nazywało). Stawałam się entuzjastką ruchu spółdzielczego. Nie przeszkadzało mi, że początkowo jako referent pełniłam w Spółdzielni rolę „przynieś, podaj, pozamiataj”. Wkrótce postanowiłam uzupełnić posiadaną wiedzę i podjąć studia – tym razem ekonomiczne, jako łączące różne gałęzie nauki (humanistycznej i ścisłej). Jako „Skorpionka” z urodzenia byłam i jestem pracowita, toteż w poszerzeniu swej wiedzy dostrzegłam życiową szansę na poprawę osobistego statusu społecznego, tym bardziej, że nauka nie sprawiała mi nigdy problemów. Studia wieczorowe w byłej Akademii Ekonomicznej w Katowicach (dziś Uniwersytet Ekonomiczny) pozwoliły mi połączyć pracę z nauką. Jednocześnie coraz bardziej „wsiąkałam” w pracę, i z czasem Spółdzielnia, kontakt z mieszkańcami, możliwość pomagania innym stały się moją wielką prawdziwą pasją. Ta praca oraz mój (niepoprawny) mimo różnych doświadczeń optymizm życiowy nauczyły mnie, że w codziennym życiu trzeba być przede wszystkim wyrozumiałym dla innych, że nie wszyscy muszą myśleć tak samo jak ja, że ktoś inny też może mieć rację, a do swoich racji innych należy przekonywać konkretami, trzeba też stale się uczyć, weryfikować swoje poglądy, brać pod uwagę koncepcje innych. Nabyte doświadczenie zawodowe przekonało mnie również, iż czasem należy pogodzić się z tym, że nie zawsze to co się zaczęło na pewno się uda osiągnąć i ryzyko odpowiednio wkalkulować, a nadto, że nie wszyscy w otoczeniu są czy będą moimi przyjaciółmi, i że pomimo różnych uwarunkowań i niepewności efektu należy konsekwentnie, jeśli się jest przekonanym iż właśnie to będzie dobre – postępować w zgodzie z sumieniem. 

Udaje się Pani nie myśleć o pracy w czasie wolnym?

Staram się, ale tak całkiem to się nie da. Udaje się mi się tylko gdy jadę na dłuższy urlop lub wycieczkę. W normalnym codziennym trybie nawet w nocy zdarza się, że budzą mnie myśli jak można by lub trzeba rozwiązać jakiś zawodowy problem. Ale to może dlatego, że lubię tę pracę, lubię wyzwania i że generalnie lubię ludzi (nawet tych którzy być może mnie nie lubią). Poza tym uważam (o czym wspomniałam już wcześniej), że w życiu miałam i mam wiele szczęścia. Poznałam i spotkałam na swojej drodze ogromną rzeszę ludzi empatycznych, życzliwych, pracowitych i mądrych. Byli i są w moim codziennym otoczeniu – to moi partnerzy w pracy, dawni i obecni nauczyciele, współpracownicy, liczni działacze społeczni i samorządowi, urzędnicy państwowi i pracownicy wielu współpracujących z KSM-em firm i instytucji, a nade wszystko mieszkańcy naszych domów i osiedli. Nie mogę nie wskazać także na moją kochaną rodzinę i przyjaciół (także z okresu licealnego i studiów), którzy mnie zawsze wspierali w trudnych momentach. Dobrze, że byli i mam nadzieję, że długo jeszcze ze mną będą.